Nowoczesne systemy wsparcia i bezpieczeństwa w samochodach. O co w tym wszystkim chodzi?

Współczesne samochody to zaawansowane technologicznie maszyny, naszpikowane elektroniką i systemami bezpieczeństwa. Dynamiczny rozwój technologii motoryzacyjnej w ostatnich latach przyniósł rewolucję w dziedzinie bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Nowoczesne systemy wsparcia kierowcy (ADAS) nie tylko ułatwiają prowadzenie auta, ale przede wszystkim chronią życie i zdrowie. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym systemom i ich wpływowi na prowadzenie auta.

Systemy bezpieczeństwa czynnego i biernego

Systemy bezpieczeństwa w samochodach można podzielić na dwie główne kategorie: czynne i bierne. Systemy czynne mają na celu zapobieganie wypadkom, wspomagając kierowcę w prowadzeniu pojazdu i minimalizując ryzyko wystąpienia kolizji. Natomiast systemy bierne mają za zadanie minimalizować skutki wypadków, chroniąc pasażerów przed obrażeniami w razie kolizji.

Do systemów czynnych zaliczamy między innymi:

• ABS (Anti-lock Braking System) - system zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania, co pozwala zachować kierowalność pojazdu. Systemy ABS pojawiły się już w latach 60. i 70. XX wieku, a od 2004 roku są obowiązkowe we wszystkich pojazdach w Unii Europejskiej. ABS symuluje hamowanie pulsacyjne, co pozwala na utrzymanie współczynnika poślizgu koła na poziomie 10-30% i zachowanie sterowności.  
• EBD (Electronic Brake-force Distribution) - system elektronicznego rozdziału siły hamowania, który dostosowuje siłę hamowania do warunków drogowych i masy pojazdu.
• ESP (Electronic Stability Program) - system stabilizacji toru jazdy, który pomaga utrzymać pojazd na właściwym torze w razie poślizgu. ESP w różnych modelach możesz spotkać pod nazwą: VSC, VSA, DSC, PSM — producenci stosują nazewnictwo własne. ESP zbiera informacje z czujników kąta skrętu i prędkości, a w razie potrzeby włącza hamulce i zmniejsza prędkość silnika.  
• ACC (Adaptive Cruise Control) - aktywny tempomat, który utrzymuje stałą odległość od poprzedzającego pojazdu. ACC skanuje otoczenie i mierzy dystans do poprzedzającego pojazdu, dostosowując prędkość, aby zachować bezpieczny odstęp.
• LKA (Lane Keeping Assist) - asystent utrzymania pasa ruchu, który ostrzega kierowcę o zmianie pasa ruchu, a nawet pomaga utrzymać auto na wyznaczonym pasie.
• AEB (Autonomous Emergency Braking) - automatyczne hamowanie awaryjne, system najczęściej wykorzystuje radary do wykrywania różnego rodzaju przeszkód na drodze. Może to być zarówno pieszy jak również inny samochód. Jeśli dostrzeże jedną z nich, ostrzega kierowcę i pozostałe osoby znajdujące się na drodze, uruchamiając światła ostrzegawcze lub klakson. W razie konieczności AEB rozpoczyna awaryjne hamowanie.  
• BLIS (Blind Spot Monitoring) - system monitorowania martwego pola, który ostrzega kierowcę o obecności pojazdu w martwym polu widzenia. BLIS wykorzystuje kamery cyfrowe umieszczone w lusterkach bocznych.  
• TSR (Traffic Sign Recognition) - system rozpoznawania znaków drogowych, który informuje kierowcę o ograniczeniach prędkości i innych znakach drogowych. TSR może rejestrować znaki drogowe za pomocą kamery lub systemu GPS.
• Driver Alert - system monitorujący zmęczenie kierowcy.
• TC/TCS (Traction Control System/Kontrola trakcji) - aktywne systemy bezpieczeństwa, które mają na celu kontrolować tor jazdy. Interweniują, kiedy jedno lub więcej kół zaczyna blokować się podczas przyspieszania. Tym samym zapobiegają utracie przyczepności i zapewniają przywrócenie kontroli nad pojazdem.  

Do systemów biernych zaliczamy między innymi:

• Poduszki powietrzne (Airbags) - chronią pasażerów przed uderzeniem o elementy wnętrza pojazdu w razie wypadku.
• Pasy bezpieczeństwa z napinaczami - chronią pasażerów przed wyrzuceniem z pojazdu w razie wypadku. Zapinanie pasów z przodu redukuje ryzyko śmierci lub poważnych obrażeń o 50%, a zapięte pasy na tylnej kanapie obniżają to ryzyko o 75%.  
• Strefa kontrolowanego zgniotu - przód pojazdu, który podczas kolizji ulega deformacji, pochłaniając energię uderzenia.

Wpływ systemów ADAS na prowadzenie auta

Nowoczesne systemy wsparcia kierowcy (ADAS) mają znaczący wpływ na prowadzenie auta, zwiększając bezpieczeństwo, komfort i wygodę jazdy. Według ekspertów, systemy te realnie podnoszą bezpieczeństwo jazdy i w wielu przypadkach wyręczają kierowcę. Systemy ADAS zmniejszają zużycie opon i paliwa. Systemy te wspomagają kierowcę w różnych sytuacjach na drodze takich jak: hamowanie (ABS, BAS, EBD), utrzymywanie prędkości i odległości (ACC), oświetlenie (AFL), zapobieganie poślizgom (ESP, ASR), monitorowanie otoczenia (BLIS, kamery cofania) i rozpoznawanie znaków drogowych (TSR).

Na co zwracać uwagę, korzystając z systemów ADAS:

• Regularnie sprawdzaj stan techniczny systemów ADAS, w tym czujników, kamer i oprogramowania.
• Zwracaj uwagę na kontrolki na desce rozdzielczej, które informują o działaniu systemów ADAS.
• Pamiętaj, że systemy ADAS są jedynie wspomaganiem i nie zastępują uwagi kierowcy.
• Nie polegaj zbyt mocno na systemach ADAS i zachowaj czujność podczas jazdy.

Obowiązkowe systemy ADAS

Od 2022 roku w Unii Europejskiej obowiązuje szereg systemów ADAS w nowych modelach samochodów. Przepisy te mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa na drogach. Od 2024 roku wymagania te będą dotyczyć wszystkich sprzedawanych na terenie UE nowych aut, niezależnie od daty homologacji.

Lista obowiązkowych systemów ADAS:

• Inteligentny ogranicznik prędkości (ISA)
• System monitorowania zmęczenia kierowcy
• System zapobiegający rozpraszaniu kierowcy
• System utrzymania pasa ruchu
• Zaawansowany system hamowania awaryjnego
• Rejestrator danych drogowych (czarna skrzynka)
• System wykrywający obiekty podczas cofania

Podsumowanie

Nowoczesne systemy wsparcia i bezpieczeństwa w samochodach (ADAS) mają rewolucyjny wpływ na prowadzenie auta. Zwiększają one bezpieczeństwo, komfort i wygodę jazdy, wspomagając kierowcę w różnych sytuacjach na drodze. Wraz z rozwojem technologii, systemy ADAS stają się coraz bardziej zaawansowane i zintegrowane, zmierzając w kierunku automatyzacji jazdy. Należy jednak pamiętać, że systemy ADAS nie są nieomylne i wymagają od kierowcy zachowania czujności oraz świadomości ich ograniczeń. W przyszłości możemy spodziewać się dalszego rozwoju systemów ADAS w kierunku pełnej automatyzacji jazdy, co niewątpliwie wpłynie na sposób, w jaki poruszamy się po drogach.